พระสุตตันตปิฎก อังคุตตรนิกาย อัฏฐกนิบาต [1.ปฐมปัณณาสก์] 2.มหาวรรค 1.เวรัญชสูตร
2. มหาวรรค
หมวดว่าด้วยเรื่องใหญ่
1. เวรัญชสูตร
ว่าด้วยพระพุทธเจ้าทรงแก้ข้อสงสัยของเวรัญชพราหมณ์
[11] ข้าพเจ้าได้สดับมาอย่างนี้
สมัยหนึ่ง พระผู้มีพระภาคประทับอยู่ ณ ควงต้นสะเดาอันเป็นที่อยู่ของ
นเฬรุยักษ์ เขตเมืองเวรัญชา ครั้งนั้น1 เวรัญชพราหมณ์เข้าไปเฝ้าพระผู้มีพระภาคถึง
ที่ประทับ ได้สนทนาปราศรัยพอเป็นที่บันเทิงใจ พอเป็นที่ระลึกถึงกันแล้วนั่ง ณ
ที่สมควร ได้กราบทูลพระผู้มีพระภาคดังนี้ว่า
ท่านพระโคดม ข้าพเจ้าได้ทราบมาว่า พระสมณโคดมไม่ไหว้ ไม่ลุกรับพวก
พราหมณ์ผู้แก่ ผู้เฒ่า ผู้ใหญ่ ผู้ล่วงกาลผ่านวัยมาโดยลำดับ หรือไม่เชื้อเชิญให้นั่ง
เรื่องที่ข้าพเจ้าได้ทราบมานั้นจริงทีเดียว เพราะท่านพระโคดมไม่ไหว้ ไม่ลุกรับ
พราหมณ์ผู้แก่ ผู้เฒ่า ผู้ใหญ่ ผู้ล่วงกาลผ่านวัยมาโดยลำดับ หรือไม่เชื้อเชิญให้นั่ง
การที่ท่านพระโคดมทำเช่นนั้นไม่สมควรเลย
พระผู้มีพระภาคตรัสตอบว่า พราหมณ์ ในโลกพร้อมทั้งเทวโลก มารโลก
พรหมโลก ในหมู่สัตว์พร้อมทั้งสมณพราหมณ์ เทวดา และมนุษย์ เรายังไม่เห็นผู้ที่
เราควรจะไหว้ ลุกรับ หรือเชื้อเชิญให้นั่ง เพราะตถาคตไหว้ ลุกรับ หรือเชื้อเชิญผู้ใด
ให้นั่ง ศีรษะของผู้นั้นจะต้องขาดตกไป
1. พราหมณ์กราบทูลต่อไปว่า ท่านพระโคดมเป็นคนไม่มีรส2
เชิงอรรถ :
1 ดู วิ.มหา. (แปล) 1/2-15/2-8
2 ข้อที่พราหมณ์ตำหนิพระผู้มีพระภาคว่า เป็นคนไม่มีรส ในที่นี้พราหมณ์มุ่งถึงความเป็นคนไม่มีสัมมา-
คารวะ เช่น การกราบไหว้ การต้อนรับ พระผู้มีพระภาคตรัสตอบว่า พระองค์ละรสได้แล้ว หมายถึง
พระองค์ทรงละอัสสาทะ ความพอใจในรูป เสียง กลิ่น รส สัมผัสได้แล้ว จึงเป็นคนไม่มีรส คือ ไม่ยินดี
ในรูป เสียง กลิ่น รส โผฏฐัพพะ (วิ.อ. 1/3/125-126)
พระสุตตันตปิฎก อังคุตตรนิกาย อัฏฐกนิบาต [1.ปฐมปัณณาสก์] 2.มหาวรรค 1.เวรัญชสูตร
พระผู้มีพระภาคตรัสตอบว่า พราหมณ์ ข้อที่บุคคลกล่าวหาเราว่า พระสมณ-
โคดมเป็นคนไม่มีรส นั้นมีมูลอยู่ เพราะตถาคตละรสคือรูป เสียง กลิ่น รส และ
โผฏฐัพพะได้หมดสิ้น ตัดรากถอนโคน เหมือนต้นตาลที่ถูกตัดรากถอนโคนไปแล้ว
เหลือแต่พื้นที่ ทำให้ไม่มี เกิดขึ้นต่อไปไม่ได้ ข้อที่บุคคลกล่าวหาเราว่า พระ
สมณโคดมเป็นคนไม่มีรส นี้แลมีมูลอยู่ แต่ไม่ใช่ที่ท่านกล่าวถึง
2. พราหมณ์กราบทูลต่อไปว่า ท่านพระโคดมเป็นคนไม่มีสมบัติ
พระผู้มีพระภาคตรัสตอบว่า พราหมณ์ ข้อที่บุคคลกล่าวหาเราว่า พระ
สมณโคดมเป็นคนไม่มีสมบัติ นั้นมีมูลอยู่ เพราะตถาคตละสมบัติคือรูป เสียง กลิ่น
รส และโผฏฐัพพะได้หมดสิ้น ตัดรากถอนโคน เหมือนต้นตาลที่ถูกตัดรากถอนโคน
ไปแล้ว เหลือแต่พื้นที่ ทำให้ไม่มี เกิดขึ้นต่อไปไม่ได้ ข้อที่บุคคลกล่าวหาเราว่า
พระสมณโคดมเป็นคนไม่มีสมบัติ นี้แลมีมูลอยู่ แต่ไม่ใช่ที่ท่านกล่าวถึง
3. พราหมณ์กราบทูลต่อไปว่า ท่านพระโคดมสอนไม่ให้ทำ
พระผู้มีพระภาคตรัสตอบว่า พราหมณ์ ข้อที่บุคคลกล่าวหาเราว่า พระ
สมณโคดมสอนไม่ให้ทำ นั้นมีมูลอยู่ เพราะเราสอนไม่ให้ทำกายทุจริต วจีทุจริต
และมโนทุจริต ตลอดถึงการไม่ให้ทำบาปอกุศลธรรมต่าง ๆ ข้อที่บุคคลกล่าวหา
เราว่า พระสมณโคดมสอนไม่ให้ทำ นี้แลมีมูลอยู่ แต่ไม่ใช่ที่ท่านกล่าวถึง
4. พราหมณ์กราบทูลต่อไปว่า ท่านพระโคดมสอนให้ทำลาย
พระผู้มีพระภาคตรัสตอบว่า พราหมณ์ ข้อที่บุคคลกล่าวหาเราว่า พระ
สมณโคดมสอนให้ทำลาย นั้นมีมูลอยู่ เพราะเราสอนให้ทำลายราคะ โทสะ และ
โมหะ ตลอดถึงให้ทำลายบาปอกุศลธรรมต่างๆ ข้อที่บุคคลกล่าวหาเราว่า พระ
สมณโคดมสอนให้ทำลาย นี้แลมีมูลอยู่ แต่ไม่ใช่ที่ท่านกล่าวถึง
5. พราหมณ์กราบทูลต่อไปว่า ท่านพระโคดมเป็นคนช่างรังเกียจ
พระผู้มีพระภาคตรัสตอบว่า พราหมณ์ ข้อที่บุคคลกล่าวหาเราว่า พระ
สมณโคดมเป็นคนช่างรังเกียจ นั้นมีมูลอยู่ เพราะเราช่างรังเกียจกายทุจริต
